Начальная страница журнала
 
Архив

 

Музыкальное образование


ГЯЛЯБЯЙЯ СЯСЛЯЙЯН МАЩНЫЛАР

Автор: Цлфят НИФТИЙЕВА                  Город : Baku  Страна : Azerbaijan
Страницы : 1

       С.Ялясэяров Азярбайжан бястякарлыг мяктябинин эюркямли нцмайяндяляриндян биридир. Бястякар цслубу вя профессионал йолу иля мусиги мядяниййятимизя зянэин бир хязиня бяхш етмишдир. Мцасирляри онун йарадыжылыьыны излямиш, эянж нясил ондан бящрялянмиш, садя халг ися бу бястякарын бястяляриндян даима рущланмышдыр. Чцнкц С.Ялясэяров халг сюзцнц мусиги дили иля дейя билян вятянпярвяр бир вятяндаш олмушдур. Ясрляр бойу беля бястякарлар, йазычылар, йарадыжы инсанлар юз вятянляринин хош вя ажы эцнляриндя халгынын йанында олмуш, вятян талейиня лагейд гала билмямишляр. Ялбяття бу заман цчцн бястякарын гаршысына гойдуьу мягсяд гялябяйя чаьырыш вя гялябя язми олмушдур. Бу мювзуда йазылмыш мусиги парчаларында бястякарын Вятян севэиси, торпаг уьрунда вурушмаг язми ана хятт олмушдур. Чцнкц дюйцш рущуну вя шящидлик зирвясини халга чатдырмаг, халгын рущдан дцшмясиня йол вермямяк, эери чякилмямяк, гялябяйя инам йаратмаг цчцн бястякарын халга чата билян мусиги дилиня бюйцк ещтийажы вардыр.

        Бюйцк Вятян мцщарибяси илляриня щяср етдийи мащнылар щяр бир дювр цчцн актуал олмушдур. Вятян мцщарибяси илляриндя дюйцшкян яскярляримизин гящряманлыьыны мащныларында сясляндирян бу бястякар ялбяття ки халгы дцшмян ермяни хисляти иля цзбяцз эяляндя, Ана Шушасы од-алова бцрцняндя, буна биэаня гала билмязди. Гарабаьын мусиги рущу иля кюклянмиш бястякар, онун ажы фажиясини нотлара кючцряряк халгымызы сяфярбяр емиш вя дюйцшя рущландырмышдыр. Дюйцш язми иля рущланан бястякар “Бу торпаьа баьлыйыг”, “Йцрцш мащнысы”, “Эянжлик маршы”, “Щардасан иэид оьлан”, “Биз гялябя чалмалыйыг”, “Бура вятяндир”, “Бу эежя йухума эирмишдин Шуша” вя с кими мащныларда вятян щясрятини, гялябя арзусуну якс етмишдир. Азярбайжанын халг шаири Зялимхан Йагубун “Бу эежя йухума эирмишди Шуша” шеринин мисраларыны цряк аьрысы, вятян щясрятийля дюня-дюня охуйан бястякар гялбиннян эялян мусиги иля санки одланан алова су сяпмяйя чалышмышдыр.

        Бу эежя йухума эирмишди Шуша
        Жаббар аьлыйырды, Хан аьлыйырды
        Дюнмцшдц ганады гырылмыш гуша Гарабаь башабаш ган аьлыйырды.

        Бястякар мащныда “Байаты шираз” вя “Сеэащ” муьамларындан истифадя етмишдир.

        Бу мювзуда мащнылардан бири дя халг шаири С.Рцстямин сюзляриня йазылмыш “Гарабаь” мащнысыдыр. Мащнынын илк мисраларында торпаьа доьмалыг, бу торпаг уьрунда жанындан кечмяк, бюйцк вятян мящяббяти щисси дуйулур. Вятян торпаьынын эцл-чичяк ятрини няфясиня щопдуран шаирин сюзляриндян бястякар илщамланараг юз мусиги гцдрятини нотлара чевирмишдир. Щяр бир нотунда Гарабаь щясряти, Шуша йаньысы ешидилян бу мащныда гцрур, гялябяйя инам язми бир чаьырыш кими сяслянир. Халг мусиги рущунун гидасы олан муьамларымыздан бящрялянян бястякар бу мащнысында да юз янянясиня садиг галмышдыр.

        Бястякар “Гарабаь” мащнысы цчцн до маъор вя ми бемол маъор тоналлыгларындан истифадя етмякля, мцхтялиф муьам елементляриндян йарарланмышдыр. Беля ки башланьыжда до маъор тоналлыьы иля башлайан мащнынын илк ики мисрасы “Мащур” муьамы цстцндя сяслянир (1):

        1

       

       Цчцнжц вя дюрдцнжц мисраларин мелодийасы “ Забул - Сейэащ” муьамына уйьундур вя жцмля сол сясиндя тамамланыр (2):

        2

       

       Мцяллиф мащнынын “ Зирвяси гарлы даьым дайаьымсан Гарабаь. Ябяди шюля сачан жылчырагымсан Гарабаь” жцмлясиндян башлайараг ми бемол маъор тоналлыьына кечмякля “Байаты -гажар” муьамындан истифадя едяряк, сонда мащныны йеня зил сол пярдясиня тамамлайыр (3):

        3

       

        Эюрцндцйц кими мцяллиф бу мащныда “Мащур, “Забул - сеэащ” вя “Байаты-гажар” муьамларынын елементляриндян истифадя етмишдир. Гейд едяк ки, 6/8 юлчцдя йазылмыш мащны модерато жантабиле ритминдя сяслянир.

        Щансы ъанрда йазылмасындан асылы олмайараг бястякарын мусигиси йашадыьы дювр вя заманла сясляшмиш, халгын гялябя рущуна йол ачмыш, гялябяйя чаьырмышдыр

        ЯДЯБИЙЙАТ

1. Гафарова М. Бястякар Сцлейман Ялясэяров вя халг чальы алятляри оркестри. Бакы, 2012, 227 с.

2. Хялилов В. Бястякар Сцлейман Ялясэяров. Бакы: Ишыг, 1985, 72 с.

3. Ялясэяров С. Ямяк вя щцняр няьмяляри. Бакы: Ишыг.1990 , 95 с.

4. Ялясэяров С. Щцняр вя кюнцл тяраняляри. Бакы: Ишыг.1978 , 74 с.


Бу мягалядя С.Ялясэяров йарадыжылыьында вятяня бюйцк мящяббят, онун щяр бир гарыш торпаьы уьрунда вурушмаг вя гялябяйя рущландырмаг рущу тясвир едилмишдир. Бу мащныларын мювзусу дцшмян цзяриндя гялябяйя рущландырыр.

Ачар сюзляр: Бястякар, йарадыжылыг, мащны, вятян, гящряман, гялябя


Страницы : 1

     ©Copyright by MusigiDunyasi
 

 

English Начало Написать письмо Начальная страница журнала Начало страницы