Начальная страница журнала
 
Архив

 

Музыкальное образование


МУСИГИ ОБРАЗЫНЫН ИФАЧЫЛЫГ ТЯЖЯССЦМЦ

Автор: Эцнял КАЗЫМОВА                   Город : Baku  Страна : Azerbaijan
Страницы : 1

      Мусиги образынын пианочу тяряфиндян йцксяк бядии сявиййядя интерпретасийасы ифачылыг усталыьыны мцяййян едян ясас меййардыр. Лакин дяфярлярля техники бахымдан дцзэцн, амма динляйижи аудиторийасына тясир эюстярмяйян ифа иля растлашырыг. Бу, ялбяття, мцяййян композисийанын идейа-емосионал мянасынын дцзэцн чатдырылмамасы иля ялагялидир.

        Мяктубларынын бириндя П.И.Жайковски бястякарларын йарадыжылыг уьурсузлуьуну беля мцяййянляшдирир: “Адятян идейа иля ижрасы арасындаки бошлуг онун лазыми гядяр дярин вя конкрет олмамасы иля баьлыдыр” (1). Ифачылыг проблемляринин мянбяйидя щярдян мящз бядии ясярин емосионал алямини якс едян сяс образынын пианочу тяряфиндян анланылмамасы иля изащ олунур.

        ХХ ясрин эюркямли виолончел устасы Пабло Казалс дейирди ки, “ифачы истяр-истямяз тяфсирчидир вя ясяри юзцнямяхсус шякилдя сясляндирир” (2). Мараглыдыр ки, мусигичи юзц бястякар оланда, интерпретасийа асанлашыр. Бурада кечян ясрин дащи сяняткары С.Рахманиновун “Бястякар - интерпретатор кими” адлы эениш мцсащибясини хатырламаг лазымдыр. О, сюйляйир ки, ясярлярини башгаларындан фяргли шякилдя тяфсир едир: “Мусигими мян даща йахшы билирям. Бястякар олараг, мян онун цзяриндя чох дцшцнмцшям вя о, мяним бир щиссямя жеврилиб. Пианочу кими, мян она дахилдян йанашырам, башга ифачыдан даща дярин дярк едирям. Диэяр ясярляри сяня аид олмайан йени кими юйрянирсян. Щеч вахт ямин дейилсян ки, башга бястякарын фикрини дцзэцн анламысан. Бястякар ися ясяри яввял тясяввцр етмялидир. Беля бир гцввя иля тясяввцр етмялидир ки, онун тяфяккцрцндя эяляжяк ясярин айдын мянзяряси эюрцнсцн” (2).

        Беляликля, сяняткар юз ясяринин “мянзярясини” билир, башга мусигичи ися там йени “мянзяряни” юзцня тясяввцр етмяли олур. П.Казалс вя С.Рахманинов щесаб едир ки, ифачы - бястякарын мцяййян композисийада “эизлятдийи” дярин мязмуну ачыгламаьа чалышмалыдыр. Ясярин “гялбини” щеч заман каьызда ня якс етмяк, нядя ки каьызда “эюрмяк” олмур. Мусигичи цчцн ясас проблем “жанлы йарадыжылыьын” тяфсиридир, лакин йалныш обйектив образын йох, мусигичинин тясяввцрцнцн эцжц иля жанланан фярди мусиги образынын. Мараглыдыр ки, ясярин образ алями цзяриндя башга мусигичилярля чалышан С.Рахманинов чятинликлярля растлашыр вя онлара баша сала билмир ки, ону нежя сясляндирмяк лазымдыр.

        Мусигичи ади шяраитдя, йяни мцяллиф кюмяйи олмадан мясулиййятли бир мягсяди щяйата кечирмялидир - она таныш олмайан ясярин “мянзярясини” йаратмалы вя онун мянасыны динляйижийя чатдырмалыдыр. Бу заман, тябии ки, ифачы йарадыжылыг ахтарышында азаддыр, конкрет образа апаран йол ися мцхтялифдир.

        Щярдян мусигичиляр растлашдыьы проблемлярля бюлцшцр вя бу щеч дя нот йазысын “гцсурлары” иля баьлы олмур. Мялумдур ки, ХХ ясрдя яняняви нот йазысы иля йанашы, ифачыларын “шикайяти” иля баьлы олмайан йени ишаряляр йайылыр. Бястякарлар - мусигичиляри фяаллашдырмаг, фикирлярини даща дягиг чатдырмаг мягсяди иля буну едир. Мясялян А.Скрйабин мящшур “Екстаз поемасы”нын партитурасында мусиги мятни иля кифайятлянмир вя онун мязмунуну поема формасында шеирля ачыглайыр. Лакин няшриййатчысындан хащиш едир ки, ону партитурадан айры чап етсин. А.Скрйабин йазыр: “Мян истяйирям ки, дириъор мусигийя мцражият етсин” (3). Бу заман, щаглы олараг беля суал йараныр ки, ифачынын “мусигийя мцражияти” щансы шяраитдя баш верир?

        ХХ ясрин яввялиндя мялум олур ки, йени ясяр щаггында тяяссцрат мусигичидя механики тякрарлар заманы йарана биляр. Щярякят просесинин механики тякрарланмасы, тябии ки, ифачынын тяшяббцсцнц вя “жанлы йарадыжылыьын” сявиййясини ашаьы салыр. Беля механики иш тярзиня гаршы мцхтялиф мцбаризя йоллары дцшцнцлцр. С.Рахманинов онлары “дахилдян” ишлямя просеси адландырыр вя язбяр чалмаьы онун зяманяти сайыр. Мящз буна эюря бязи мцяллимляр шаэирд вя йа тялябянин нотла чалмасына имкан вермир вя мусиги мятнинин там йаддашда щякк олунмасыны истяйир. Бурада алман пианочусу В.Гизекингин (1895-1956) мцтяхяссисляр цчцн нязярдя тутулмуш иш системини хатырлайаг. Щановер консерваторийасыны битирян пианочу, инукал мусиги вя визуал йаддаша малик иди. Ясяри чалмадан, нот мятниня бахмагла, ону йаддашында язбяр сахлайырды. Ифачылыг фяалиййятиндя уьурларыны ися мцяллими К.Леймерин ады иля баьлайырды. О, гейд едирди ки, мцяллими - тялябяляря мцхтялиф йолларла “дахили тясяввцр” методуну ашылайырды вя язбярдян ифа методунун инкишафыны онун “интеллектуал ясасы” сайырды. Мараглыдыр ки, К.Леймер юз системини мцхтялиф йашлы эянж вя щявяскар мусигичиляря уйьунлашдырмаьа чаьырырды. Леймерин Л.Бетщовенин 1 сайлы фортепано сонатасы цзяриндяки ишин ясас тезиси беля иди: фортепианода пианочу о заман чалмаьа башламалыдыр ки, нот мятнини там мянимсяйиб, бцтцн эюстяришляри вя нцанслары нот каьызы цзяриндя дягигликля щякк едя билир (4). Леймер ясяри язбярлямяйин, дягиг вя дцзэцн ифанын ялдя едилмясинин мцхтялиф цсулларыны эюстярир. “Нязарятдя сахланылан” ешитмя габилиййяти онун нятижяси кими чыхыш едир. Йяни, интерпретасийанын тябиилийи мусиги мятнинин дягиг эюстяришляриня риайят едилмясиня ясасланыр. Техники усталыг да “дахили тясяввцрцн” бцнюврясиндя инкишаф едир.

        Лакин образ аляминин дцзэцн формалашмасында, Леймер-Гезекинг язбярлямя методу кифайят дейил вя даща чох механики, дягиг принсипляря архаланыр. Нот мятнинин бцтцн нцанслар иля чалмаг, щеч дя мусиги образынын “жанланмасы” дейил. Бунун цчцн даща чох мянтиги вя тябии ифайа цстцнлцк верилмялидир вя буна эюря Гизекинг мусиги мятнинин дягиг “бейиндя щякк олунмасындан” сонра тялябялярдя “емосионаллыьы” ойатмаьа чалышыр. Амма ясрляр ярзиндя формалашмыш ифачылыг яняняляри ону эюстярир ки, пианочу ясярин мусиги образы вя техники проблемляри цзяриндя ейни вахтда чалышанда, даща дцзэцн тяфсиря наил олур. Леймер инкар едир ки, бястякарлар нот йазыларында мцяййян “бошлуглара” йол верир вя дайаг нюгтялярини тапмаг цчцн, йалныз онларын ниййятляри щаггында дцшцнмяк лазымдыр. Мцяййян нюгсанлара бахмайараг, Леймер - Гезекингин нот йазысынын визуал йаддашда щякк олунмасы системи олдугжа расионалдыр вя мусигичийя “габагжадан дахилян ешитмяк” имканыны верир. Садяжя олараг, механики мягамларла йанашы, мусигинин емосионал абу-щавасы, образ алями мцтляг нязяря алынмалыдыр. Лакин “эюрмяк вя ешитмяк” кими эюзял хцсусиййятлярин бирляшмясиндя бир проблем дя йарана биляр. Беля ки, айры-айры ясярляр дяфялярля мцхтяли мусигичиляр тяряфиндян редакта олунур вя щярдян бу иш мцяллиф идейасына жаваб вермир. Мящз буна эюря пианочу мусиги образыны тапмаг цчцн башга йоллар ахтармалыдыр. Мусиги тяжрцбяси эюстярир ки, бу ахтарышлар да чох заман, мцхтялифдир. Мясялян, дащи алман бястякары И.С.Бахын “Йахшы темперасийалы клавир” ясярини йада салаг. Бу нящянэ прелцд вя фугалар К.Черни, Б.Барток, Б.Мудъелини, А.Голденвейзер, В.Меръановун редактасында мювжуддур. Яслиндя, щяр бир заман, ян йахшы редакта - уртекст сайылыр, лакин мусигичиляр йухарыда адлары чякилян вариантлара мцражият едир. Тядрис просесиндя ян эениш йайылан Б.Мудъелининин редактасыдыр, амма В.Меръанов ону кющнялмиш сайыр вя юз редактасыны едир.

        Щяр бир редактада мусигичинин шяхси тяжрцбяси юз яксини тапыр вя о, бу тяжрцбяни дюврцнцн щцдудларындан кянара чыхармаьа чалышыр. Редакта - щяммцяллиф консепсийасыдыр, лакин И.С.Бах, мялум олдуьу кими, щеч бир ремаркалар - темп, нцанс, бармаг теникасыны эюстярмир. Бу, интерпретасийа цчцн чятинлик йарадыр, лакин беля йанашмада бястякар, санки щяр бир ифачынын мцхтялиф дуйумуну, ялляринин физиолоъи хцсусиййятляри вя с. Мягамлары нязяря алыр.

        Ясярин мусиги образыны “габагжадан тясяввцр етмяк” хцсусиййятиня бир чох мяшщур мусигичиляр риайят едир. Психолоъи жящятдян бу чятин просес олсада, практики ифа заманы кюмяк едир, чцнки пианочу дягиг щансы мусиги образыны жанландырдыьыны билир вя бцтцн техники цсуллары она табе едир. Дахили ешитмя габилиййятиня ясасланан методун мцхтялиф тяряфдарлары вар. Лакин бязи мусигичиляр дейир ки, ясярин мусиги образынын “идеал тясвири” щярдян “жанлы” ифайа мане олур вя онун гейри тябии сяслянмясиня эятириб чыхарыр. Мящз буна эюря беля “тясвирдян” сонра ону чалмаг лазымдыр ки, йалныш тясяввцр формалашмасын. Мусигичилярин фикринжя, щярдян бу заман яввялки тяясцрат там шякилдя даьылыр. Тясадцфи дейил ки, П.Казалс щансыса партитурайа бахараг, демишдир: “Нежя эюзял мусигидир! Амма ону чалмаьы бажармаг лазымдыр” (2). Бундан сонра эюркямли мусигичи фикрини изащ едир: “ Дахили ешитмя ясярин юйрянилмяси просесиндя кифайят ола биляр. Лакин артистин… сясин реал гавранылмасына ещтийажы дуйулур, …бу, щиссляри гярэинляшдирир вя зянэинляшдирир. Сясляняндя - охудуьум заман эюрмядийим зянэинлийи кяшф едирям вя бу, мяним йарадыжылыьыма тякан верир” (2).

        Мусиги образынын формалашмасы мцхтялиф йолларла баш верир. Бязи пианочулар сюйляйир ки, онлар ясяри нязярдя тутулан темпдя бир-ики дяфя чалыр, образы анламаьа чалышыр. Бу заман диггятлярини техники проблемлярдя жямляшдирмир вя даща чох композисийанын емосионал абу-щавасына фикир верирляр. Щярдян, “реал” ифа иля дягиг визуал нот йазысы фярглянир, мясялян, мцряккяб пассаъларын сяслянмясиня хариж нотлар дахил олан вя с. Лакин бу “нюгсанлары” онлар визуал шякилдя нязарятдя сахлайырлар вя дцзялдирляр. Мусиги образы “емосионал ескиз” ролуну ойнайыр вя бундан сонра пианочу ону, С.Рахманиновун дедийи, реал “мянзяряйя” чевирмяйя чалышыр. Мусигичи ясярин сяслянмяси вя визуал образы арасында таразлыг йаратмалыдыр, динляйижиляря ясярин интонасийа мянасыны чатдырмалыдыр. Эюркямли мусигичиляр композисийанын интонасийа “нюгтяляриня” ящямиййятли рол верир вя гейд едир ки, онларын дяйишилмяси ясяр щаггында тяяссцраты позур. “Нюгтяляри” тапандан сонра пианочу тябии, инандыры сяслянмяйя наил олмалыдыр вя ялдя етдийи емосионаллыьы бейниндя вя “бармагларында” сахламалыдыр. Мясялян, ХХ ясрин мащир пианочусу Бузони консертдян дярщал сонра йеня ройал архасына кечяряк, уьурлу вя уьурсуз анлары йенидян дярк етмяйя чашылыр. Беляликля, бу просесдя емосионал йаддаш бюйцк рол ойнайыр.

        Ян кичик мусиги жцмлясинин бястякарын идейасына йахын шякилдя сяслянмяси пианочудан техники бахымдан усталыг тяляб едир. Бу олмадан мусиги образы щаггында дцзэцн тясяввцр йаратмаг мцмкцн дейил. Йяни бцтцн васитяляр щямин жцмлянин сяслянмясиня йюнялир, мусиги мятнини жанландырыр.

        Ясярин мусиги образынын йцксяк бядии шякилдя тяфсири мцхтялиф йолларла мцмкцндцр. Ким ися буну интуитив, ким ися техники мягамларын щялли заманы ялдя едир вя бу просес диалектик характер дашыйыр. Бурада ики якс гцввянин бирляшмяси юзцнц эюстярир - нот мятниндя щякк олунмуш бястякарын обйектив идейасы вя ифачынын “жанлы” тяфсири. Ейни заманда, мусиги образынын да мцхтялиф тяряфляри мювжуддур. Йяни щансыса идейаны бястякар обйектив шякилдя якс етмяйя чалышыр, лакин онун субйектив, естетик тяряфи дя вар. Бядии образ просесуал характер дашыйыр вя инкишафда верилир. Субйектив факторун щям ясярин йаранмасында, щям дя онун гавранылмасында важиб ролу вар.

        Мусиги образыны дцзэцн дярк едян пианочу мусигили сясляр васитясиля образлары ешидир, бу да мусигинин гавранылмасынын галан мягамларыны мцяййян едир. Яслиндя, мусигинин гавранылмасы субйективдир вя о мцяййян образын мцхтялиф кейфиййятляриндян формалашыр. Бурада сенсор, тяфяккцр, тяжрцби анлар бирляшир вя нятижядя ващид образ йарадыр.

        Образлы тяфяккцр - тяфяккцрцн ясас нювляриндян биридир вя визуал, мянтиги иля йанашы бюйцк рола маликдир. Образ-тясвирляр - образ тяфяккцрцнцн важиб функсийаларындандыр вя бурада мцхтялиф цсуллардан истифадя олунур. Мясялян, обйектин кичилмяси, она йени щиссялярин ялавя олунмасы иля башга образын йарадылмасы вя с. Генетик бахымдан образлы тяфяккцр сюз-мянтиги тяфяккцрдян яввял йараныб вя мцстягил нювц кими, техники вя бядии йарадыжылыгда хцсуси инкишафа мяруз галыбдыр. Субйектин фярди тясяввцрц иля баьлы образлы тяфяккцр айры-айры нювляря бюлцнцр: фяал, пассив, йарадыжы вя с. Сонунжусу инсанын тясяввцрцндя йени образлар йаратмаг щесабына формалашыр вя материалын сечимини тяляб едир. Мясялян, пейзаъы чякян ряссам мцяййян образы конкрет васитярлярля, бястякар ися йарадыжы тяфяккцрцндян истифадя едяряк, мусиги васитярляри иля жанландырыр. Мусиги образы конкрет характер дашымыр вя она эюря ифачылар ону мцхтялиф анлайыр, юзцнямяхсус шякилдя тяфсир едир. Мящз буна эюря С.Рахманинов башга сяняткарын ясяринин там дцзэцн тяфсириндя ямин олмамасы щаггында фикир сюйляйир.

        Мусиги образынын формалашмасы субйектив шякилдя мяняви-креатив мяканда вя заманда башлайыр, сонрадан реал мяканда сяслянир вя нятижядя бядии образ йараныр. Вербал дцшцнжя мцяййян анлайышлар формалашдырыр вя мусиги цчцн бу - мусиги образыдыр. Юз спесифик хцсусиййятляри иля о дцнйа щаггында тясяввцр йарадыр вя бу заман вербал йох, даща чох консептуал, дил тясяввцрцндян зянэин олан, тяфяккцря табе олур. Алимляр ону авербал нювя аид едир, чцнки о лингвистик методлардан фярглидир. Мусигинин дили даща мцряккябдир вя бу дили анламаг цчцн, онун щаггында мцяййян “биликляр” олмалыдыр, якс щалда мусиги харижи дил кими гябул олунажаг. Там шякилдя ясяри анланылмасы яввялжядян щазырлыг тяляб едир. Яксяр сянят нцмуняляринин фялсяфи жящятдян ящямиййятли бир символизмини дярк етмяйян инсан цчцн онун мянасы итир. Динляйижинин фялсяфи мядяниййяти мусиги ясярлярини даща дяриндян баша дцшмяйя кюмяк едир. Мусиги образынын спесификлийи, илк нювбядя, диэяр бядии образларла мцгайисядя даща дярин символизминдя вя бир нятижя кими, йаранан тясяввцрцн ян бюйцк субйективлийиндя юзцнц эюстярир.

        Динляйижи цчцн мусиги мятни иля тянзимлянян мязмуну “тяржцмя” етмяйин сонсуз сайда васитяляри мювжуддур. Ясасы одур ки, бястякар вя динляйижи арасында бястякарын щяммцяллифи олан истедадлы ифачы вар. Мусиги образы спесификдир вя онун щяр ики йарадыжысы (бястякар вя ифачы) важибдир. Тяфсир просесиндя ишаря системи ачыгланыр, ифачылыг интонасийасы демяк олар ки, щяр щансы бир мусиги алятинин семантикасыны (даща чох мелодик, няинки щармоник) ашкар едир. Интонасийа сайясиндя мусиги - щяйатын сяс прототипляри иля мющкям баьлыдыр вя динляйижийя тясир етмяк, щисслярини щяйяжанландырмаг имканына маликдир. Мусиги образынын ня интонасийа, ня дя формалашдырыжы сащяляри конкрет тясвиредижилийя мейл эюстярмир. Мусиги ясасян юзцня эцвянир вя буна эюря дя там гаврайыш цчцн хцсуси “интонасийа дайаглары” (С.Рахманинов) мцтлягдир.

        Тарихи инкишаф заманы мусиги интонасийалары сабит бир емосионал хцсусиййят ялдя едир вя яксяр щалларда мцяййян интонасийаларын архасында бир семантик мяна эизлянир: секундалы “няфяс” интонасийалары, чаьырыш интонасийалары, "талейин мотивляри вя ритмляри" вя с. (Барокко дюврцнцн символик мусигисини вя И.С.Бахын мусиги символикасыны, А. Сжрйабинин образ-символларыны хатырламаг олар).

        Интонасийаларын сайясиндя инсан шцурунда мцяййян бир "пра-образ" (К. Ъунэ) йараныр, чцнки интонасийаларын семантик мязмуну мусиги мядяниййятинин тарихи инкишаф просесиндя формалашыр. Мусиги ифадя васитяляринин семантикасы щяр бир ифачы цчцн бир образ йаратмагда важиб цнсиййят васитясидир. Уникал, фярди, субйектив, сосиал, обйектив мягамларын бирляшмяси йарадыжылыг вя гаврайыш цчцн ещтийажы олан азадлыьын вящдятини якс едир. Бу, бястякарын, даща сонра ифачынын бир тяряфдян фикирлярини конкретляшдирмяйя, диэяр тяряфдян ися пианочунун йарадыжылыг шяхсиййятинин хцсусиййятлярини эюстярмяйя имкан верир. Яэяр елмдя мялуматларын мигдары жидди шякилдя мцяййянляшдирилирся, сянят ясяри, фяргли дюврляр вя фяргли инсанлар цчцн ящямиййятли дяряжядя фяргли бир мялумат мянбяйидир.

        Мусиги образы тякжя сосиал жящятдян мцяййян едилмир, юзц дя жямиййятин дцнйаэюрцшцнцн формалашмасына тясир эюстярир. Дцнйа мусиги мядяниййятинин шащ ясярляри онлары дярк едян инсанлар цчцн бир “жямиййят” йарадыр.

        Тябии ки, мусиги образынын йаранмасында бюйцк ролу цслуб бахымындан дцзэцн тяфсир тяшкил едир. Цслуб компоненти динляйижийя ясярин тарихи дюврцнц, мцяллифин бядии методуну ашкар етмяйя шараит йарадыр. Композисийанын гавранылмасында цслуб, илк нювбядя, ассосиатив баьлантылар васитясиля реаллашыр.

        Мусиги тясяввцрц юз естетик тяжрцбясиня истинад едяряк, бястякарын ясяринин, бядии истигамятинин вя йа мядяни дюврц олан бир мусиги ясяринин бирлийиня вя бцтювлцйцня гуллуг едир. Б. Йаворскийа эюря дюврцн цслубу бу тарихи дювр цчцн характерик дцшцнжя тярзинин идеолоъи принсипляри вя композисийанын цсуллары иля тяшкил едилир. Е.Назаикински цчцн, мусиги цслубунун ян важиб функсийасы, динляйижилярин тарихи вя мядяни сявиййяси, мцяййян бир мязмунун ифадяси иля йанашы, "бирлик-мцхтялифлик" функсийасыдыр.Цслубун бирляшдирижи функсийасы мусиги дилинин характерик васитяляри, щярякят формалары, ъанрлары, мусиги образларында билинир. Бурада щям дя фярглилик функсийасы юзцнц эюстярир вя тясяввцр заманы мусиги мятниня мяхсус олмайан ассосийасийалар ляьв олунур. Беляликля, мусиги парчасы мядяни-тарихи контекстдян тяжрид олунур вя ейни заманда, эцжлц цслуб ялагяляри иля бирляшир. Мусигили вя даща эениш десяк, бядии цслуб сяняткарын дцшцнжя тярзи, ясярин “танынан”хцсусиййятляри, мцяййян ващид мусиги ифадя васитяляри иля ялагялидыр (Й.Холопов). Фяргли тядгигатчыларын фикринжя, цслуб бядии тяфяккцр принсипляри системидир вя "тябиятя бянзяр ибтидаи бир феномен". Цслуб ясярин эенетик хассяляриндя вя кейфиййятляриндя, дил васитяляри вя системинин вящдятиндя юзцнц эюстярир. Мусиги образынын йаранмасында пианочу ясярин цслубуна, мусиги мятнинин параметрляриня - тоналлыг, юлчц, темп, динамика, артикулйасийайа архаланыр. Онлар композисийанын мянасыны анламаьа кюмяк едир. Пианочу мусиги ясяринин цслубуну, йяни ясярин бу параметрлярини, интонасийа лексикасыны дцзэцн тяфсир етмяйя чалышыр. Ифачынын композисийанын талейиндяки щялледижи ролу щамы тяряфиндян гябул олунур. Йяни ифачылыг мусигинин варлыьынын ясас формасы кими чыхыш едир, бунун сайясиндя мцяллифин ясярляри мядяниййятдя йашайыр.

        Мцяллифин композисийасы, цнсиййятин мяркязи елементи кими, мцхтялиф мяналар системиндян ибарятдир. Ясярин тяфсириндя онун тяфяккцрдяки образы, мцяллифин мусиги мятни, инструментал мянимсямя проблемляри, мядяниййят, тябият дцнйасы иля ялагя, тарихи вя нязяри мусигишцнаслыгла баьлылыг бюйцк рол ойнайыр. Ясярин коммуникатив зянжирдяки мялуматыны жямляшдирмяйя ифачынын тяфсири, консепсийасы имкан верир. Консепсийа композисийанын мянасынын ясасыдыр, пианочунун тясяввцрцнцн ялагяляндирижиси кими чыхыш едир, бцтцн жящятляри юзцндя бирляшдирир. Консепсийа мцяллиф програмынын мювжудлуьундан асылы олмайараг дахили програм кими пианочу тяряфиндян йарадылыр. Мящз буну бюйцк бястякар-пианочу С.Рахманинов ону тяфсирдя юн плана чякир: “Йени бир композисийаны юйрянмяйя башлайанда онун цмуми консепсийасыны баша дцшмяк чох важибдир, бястякарын ясас консепсийасына нцфуз етмяйя чалышмаг лазымдыр, ясярин щягиги идейасыны ващид шякилдя формалашдырмаг лазымдыр” (5).

        Беляликля, мусиги образыны йаратмаг олдугжа чятин просесдир, щансындаки бир чох мцряккяб проблемляр жямляшир. Онларын щялли пианочунун ня дяряжядя ясяри анламасы, профессионал щазырлыьы, интуитив вя расионал башланьыжларын бирляшмяси нятижясиндя баш верир.

        ЯДЯБИЙЙАТ


1. П. И. Чайковский. Музыкально-критические статьи. М., 1953.

2. Корредо. Беседы с Пабло Казальсом. Журнал «Советская музыка», 1956, №1.

3. А.Скрябин. М.,Музгиз, 1940.

4. K.Игумнов. Мои исполнительские и педагогические принципы. Журнал «Советская музыка». 1948, №4.

5. Шнитке посвящается. Из собраний Шнитке-центра. Вып.1. М.: МГИМ им. Шнитке, 1999, c.232.


Страницы : 1

     ©Copyright by MusigiDunyasi
 

 

English Начало Написать письмо Начальная страница журнала Начало страницы